1-oktabr – mamlakatimizda o‘ziga xos bayram – O‘qituvchi va murabbiylar kuni sifatida nishonlanadi. Bu nafaqat professional sana, balki o‘zini eng ezgu maqsad – yosh avlod tarbiyasiga bag‘ishlagan insonlarga minnatdorchilik kunidir.
O‘qituvchilik kasbi qadimdan eng sharafli va mas’uliyatli kasblardan biri hisoblangan. Sharqning buyuk allomasi Abu Nasr Forobiy shunday degan edi: “O‘qituvchi – bu boshqalarga bilim yo‘lini yoritadigan, mukofot kutmaydigan kishidir.” Bu so‘zlar bugungi kunda ham o‘qituvchi mehnatining mohiyatini aks ettiradi: bilim, sabr-toqat va donolik nurini yillar va avlodlar osha yetkazish.
Har birimizning o‘z Ustozimiz va Murabbiyimiz bor. Bu shunday insonlarki, ularsiz biz shaxs sifatida shakllanmagan, hayotiy muhim ko‘nikma, bilim va malakalarga ega bo‘lmagan bo‘lardik.
Mamlakatimizda Yangi O‘zbekiston va Uchinchi Renessans poydevorini yaratish bo‘yicha ulkan ishlar amalga oshirilmoqda. Ta’lim-tarbiya sohasida, o‘qituvchi va murabbiylar mehnatini munosib qadrlash va rag‘batlantirish borasida keng ko‘lamli islohotlar amalga oshirilmoqda.
So‘nggi sakkiz yilda O‘zbekistonda Prezidentimizning alohida e’tibori va g‘amxo‘rligi tufayli o‘qituvchi maqomi sifat yangi bosqichga ko‘tarildi. Qabul qilingan qonunlar - yangilangan “Ta’lim to‘g‘risida”gi Qonundan tortib, o‘qituvchilarning sha’ni va qadr-qimmatini himoya qilish bo‘yicha me’yoriy hujjatlargacha o‘qituvchining yuqori ijtimoiy va kasbiy maqomini mustahkamladi. Bugungi kunda o‘qituvchi nafaqat jamiyat tomonidan hurmatga sazovor bo‘lmoqda, balki munosib ishlash, malaka oshirish va ijtimoiy qo‘llab-quvvatlash uchun qonuniy kafolatlarga ham ega. Ushbu islohotlar o‘qituvchi o‘zgarishlar va taraqqiyotning asosiy shaxsi bo‘lgan ta’lim tizimini yaratish yo‘lidagi muhim qadam bo‘ldi.
Zamonaviy o‘qituvchi nafaqat murabbiy, balki ilhomlantiruvchi, do‘st, ba’zan esa psixolog hamdir. Jadal o‘zgarishlar, raqamli texnologiyalar va ta’lim islohotlari davrida unga katta mas’uliyat yuklanadi. U nafaqat ta’lim beradi, balki bolalarga dunyoga moslashishga, axloqiy fazilatlarni tarbiyalashga, iste’dodlarni rivojlantirishga yordam beradi.
O‘qituvchi va murabbiylar kuni arafasida davlat rahbarining katta pedagogik jamoaning eng faol vakillarini taqdirlashi so‘nggi yillarda an’anaga aylandi. Har yili yoshlarga ta’lim-tarbiya berishda yuqori natijalarga erishgan o‘qituvchi va murabbiylar orden, medal va faxriy unvonlar bilan taqdirlanadi. Davlatimiz rahbari 2025-yil 15-sentabrdagi nutqida mamlakatimiz taraqqiyotida o‘qituvchilarning o‘rni beqiyos ekanini ta’kidlab, o‘qituvchi va murabbiylar uchun qo‘shimcha imtiyozlar va ijtimoiy qo‘llab-quvvatlash tashabbusi bilan chiqdi.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev mamlakatimiz o‘qituvchilari uchun bir qator yangi imtiyoz va qo‘llab-quvvatlash choralari joriy etilishini e’lon qildi. Ushbu tashabbuslar ta’lim tizimi xodimlarining ijtimoiy himoyasini yanada oshirish va ularning kasbiy faoliyatini rag‘batlantirishga qaratilgan.
Unga ko‘ra, 15 yillik stajga ega pedagoglar uchun ipoteka kreditini rasmiylashtirishda boshlang‘ich badalning 25 foizini davlat o‘z zimmasiga oladi. Ushbu tashabbus minglab o‘qituvchi oilalarning uy-joy sharoitlarini yaxshilash va uy-joy sotib olishda yanada qulay shart-sharoitlarga ega bo‘lish imkonini beradi.
Bundan tashqari, o‘qituvchilarning farzandlari uchun oliy ta’lim muassasasiga o‘qishga kirishda imtiyoz beriladi. Jumladan, ularga kontrakt summasining 30 foizi miqdorida chegirma bo‘ladi. Bu pedagog oilalarning oliy ta’lim olish imkoniyatlarini kengaytirish va budjetga tushadigan moliyaviy yukni kamaytirishga xizmat qiladi.
Ta’lim jarayonini raqamlashtirish va zamonaviy texnologiyalardan foydalanish masalalariga alohida e’tibor qaratildi. Bu borada kompyuter xaridi uchun 10 million so‘mgacha imtiyozli kreditlar berish rejalashtirilgan. Bu pedagoglarga o‘zlarini zarur texnik vositalar bilan ta’minlash va ta’lim jarayonining sifatini oshirish imkonini beradi.
O‘qituvchilarga uy-joy kommunal to‘lovlari masalasida ham katta yordam ko‘rsatiladi. Prezident ta’lim sohasi xodimlari uchun kommunal to‘lovlar 2 barobar kamaytirilishini ta’kidladi
Shu bilan birga, Boshlang‘ich sinf o‘qituvchilarini attestatsiyadan o‘tkazish milliy tizimi joriy etiladi. Attestatsiyadan muvaffaqiyatli o‘tib, tegishli sertifikatga ega bo‘lgan pedagoglar oylik ish haqiga 15 foiz miqdorida ustama to‘lanadi. Bu boshlang‘ich sinflarda kasbiy o‘sishni rag‘batlantirish va o‘qitish sifatini oshirishga qaratilgan.
Yosh mutaxassislar uchun malaka toifalari tizimida o‘zgarishlar ko‘zda tutilgan. Bakalavr diplomiga ega bo‘lgan bitiruvchilarga avtomatik ravishda ikkinchi, magistrlarga esa birinchi malaka toifasi beriladi. Bu yosh o‘qituvchilarning malakasi va tajribasini yanada adolatli baholashga sharoit yaratadi.
Xorijda ta’lim olish imkoniyatlariga ham alohida e’tibor qaratildi. Jahonning TOP-300 talik ro‘yxatiga kirgan oliygohlarga o‘qishga kirgan o‘qituvchilarga 20 ming AQSH dollarigacha ta’lim krediti ajratiladi.
Bundan tashqari, TOP-300 talikka kirgan maktab, bog‘cha, texnikum va oliygohlarda ishlaydigan pedagoglarga transport chiptalarini sotib olishda yillik imtiyoz beriladi. Yiliga bir marta bunday o‘qituvchilar butun O‘zbekiston bo‘ylab avia va temir yo‘l chiptalariga 15 foizdan 20 foizgacha chegirma bilan qatnashlari mumkin bo‘ladi.
Prezidentimizning yangi tashabbuslari pedagoglar faoliyatining ijtimoiy, ma’rifiy va iqtisodiy jihatlarining keng doirasini ochib bermoqda. Ular jamiyatda o‘qituvchining mavqeini mustahkamlashga, uning moddiy ta’minlanganlik darajasini oshirishga, kasbiy jihatdan o‘sishi uchun shart-sharoit yaratishga qaratilgan.
Ushbu chora-tadbirlar O‘zbekistonda ta’lim sohasi xodimlarini qo‘llab-quvvatlash va o‘qituvchilik kasbining nufuzini oshirishga qaratilgan davlatning izchil siyosatidan dalolat beradi.
Tajribaga ega o‘qituvchi va Oliy Majlis Qonunchilik palatasi deputati sifatida shuni alohida mamnuniyat va g‘urur bilan ta’kidlaymanki, keyingi yillarda O‘zbekistonda o‘qituvchilik kasbi chinakam yuksak maqomga ega bo‘ldi. Prezidentimizning g‘amxo‘rligi qonun va tashabbuslar bilan mustahkamlanib, o‘qituvchilik mehnatini mamlakatimizdagi eng obro‘li va sharafli kasblardan biriga aylantirayotganini ko‘rib turibmiz.
Har bir o‘qituvchi mehnati qadrlanayotgani, g‘oyalari qo‘llab-quvvatlanayotgani va xizmatlari yuksak darajada e’tirof etilayotganini his etayotgani o‘z hayotini yoshlar tarbiyasiga bag‘ishlagan inson sifatida men uchun, ayniqsa, muhimdir. Ishonchim komilki, bu islohotlar kelajakka ishonch va Vatanni sevadigan yangi avlodni tarbiyalash uchun mustahkam poydevor bo‘ladi.
Bugun biz ustozlarga minnatdorlik bildirib, ularning fidokorona mehnatiga ta’zim qilamiz. Muvaffaqiyatga erishish yo‘li uzoq va mashaqqatli bo‘lsa ham, ular har bir o‘quvchiga ishonadigan insonlardir. Ularning hissasini raqamlar bilan o‘lchab bo‘lmaydi, o‘qish, yozish, orzu qilish va erishishni o‘rgatganlar mehnati qalblarda yashaydi.
Irina TOKAREVA,
Oliy Majlis Qonunchilik palatasi deputati,
O‘zXDP fraksiyasi a’zosi.