Mamlakatimiz tarixida yangi sahifa ochildi. O‘zbekiston, Tojikiston va Qirg‘iziston davlat chegaralarining tutash nuqtasi to‘g‘risidagi shartnoma imzolandi. Bu o‘zaro ishonch va yaxshi qo‘shnichilik munosabatlarini mustahkamlash yo‘lidagi muhim qadamdir.
Qayd etish kerak, O‘zbekiston, Tojikiston va Qirg‘iziston uch mustaqil davlat sifatida turli chegara hududiga ega bo‘lishiga qaramay, azaldan ularni bog‘lab turuvchi umumiy jihatlari bisyor. Bizning dinimiz, yerimiz va suvimiz bir. Bir maqsad yo‘lida birlashgan holda, quvonchu shodligimizda ham, qayg‘uyimizda ham doimo birgamiz.
Ma’lumki, o‘n yillar davomida chegara masalalarining hal etilmagani, ayniqsa, aholisi zich Farg‘ona vodiysida keskinlik va nizolar manbai bo‘lib keldi. Bu hududda uch mamlakat fuqarolari yonma-yon, ba’zan bir ko‘chaning ikki tomonida yashashi odatiy hol.
O‘tgan davr mobaynida uch davlat o‘rtasida davlat chegarasini delimitatsiya qilish masalalari uzil-kesil hal etildi. Fuqarolarning chegara va bojxona postlaridan o‘tishlarida muammoga sabab bo‘lib kelgan pasport masalasi hal etilib, bugungi kunda ular o‘rtasida ID pasport orqali o‘tish imkoniyatining yaratilishi insonlarga yanada qulaylik yaratdi.
Bugungi kunda mamlakatlarimiz o‘rtasidagi hamkorlik aloqalari ijobiy o‘sish sur’atini qayd etmoqda. Ayniqsa, O‘zbekiston, Tojikiston va Qirg‘iziston parlamentlari, hukumatlari, vazirlik va idoralari o‘rtasidagi ochiq, konstruktiv muloqoti diqqatga sazovordir.
Shuningdek, 2017-2018-yillarda O‘zbekiston — Qirg‘iziston davlat chegaralari to‘g‘risidagi shartnoma, O‘zbekiston, Qozog‘iston va Turkmaniston o‘rtasida davlat chegaralarining tutash nuqtasi to‘g‘risidagi shartnoma, O‘zbekiston va Tojikiston o‘rtasida chegara uchastkalari bo‘yicha shartnoma imzolandi.
Bunday kelishuvlarga erishish Markaziy Osiyoning barcha davlatlari yetakchilarining kuchli siyosiy irodasi, pragmatik yondashuvi, hamkorlik va o‘zaro anglashuvga intilishi tufayli bo‘ldi.
Eng muhim natijalardan biri — bugungi kunda xalqaro hamjamiyat Markaziy Osiyoga umumiy o‘ziga xoslikka va o‘zaro bog‘liq manfaatlarga ega yaxlit mintaqa sifatida qarashni boshladi.
Endi chegaralar uzil-kesil belgilangach, mamlakatlarimiz uchun savdo-iqtisodiy, transport, madaniy-gumanitar va ekologik hamkorlikni kengaytirish uchun keng imkoniyatlar ochilmoqda. Buning misli ko‘rilmagan iqtisodiy samarasi tez orada o‘zini namoyon etadi.
So‘nggi yillarda O‘zbekistonning Qirg‘iziston va Tojikiston bilan tovar ayirboshlash hajmi o‘n karradan ziyodga oshdi. Bu hajmning deyarli yarmi chegaraoldi hududlarga to‘g‘ri keladi.
Shuningdek, bugungi kunda O‘zbekiston korxonalari va xususiy kompaniyalari qo‘shni mamlakatlarda zamonaviy ishlab chiqarish quvvatlarini tashkil etishga faol sarmoya kiritmoqda. Kooperatsiyani qo‘llab-quvvatlash maqsadida mamlakatimiz rahbari qo‘shma investitsiya jamg‘armalari kapitalini bosqichma-bosqich oshirib borish taklifini ilgari surdi. Bu esa mamlakatlarimiz ishtirokida qo‘shma yoki o‘zaro muvofiqlashtirilgan ishlab chiqarishni tashkil etish masalalarida hamkorlikni kuchaytirishga zamin yaratadi.
Yuqoridagi tarixiy yutuqlar hatto eng murakkab masalalarni ham ochiq muloqot, hurmat va o‘zaro ishonch orqali samarali hal etish mumkinligiga yorqin misoldir. Bugun Markaziy Osiyo butunlay yangi — jipslashgan va kuchli, dunyoga hamda keng ko‘lamli sheriklik uchun ochiq mintaqadir.
Dilbar MAMAJONOVA,
Oliy Majlis Qonunchilik palatasi deputati,
O‘zbekiston XDP fraksiyasi a’zosi.